Ο Ναρκισσισμός ως έννοια προερχόμενη από τη συμπεριφορά του μυθικού αυτού προσώπου, έχει απασχολήσει από πολύ νωρίς ερευνητές όπως τον Freud ή τον Jung.
Θα έλεγα ότι μια από τις πειστικότερες θεωρίες για τον ναρκισσισμό είναι αυτή του πρωτογενούς ναρκισσισμού, σύμφωνα με τον Freud, ο οποίος παραπέμπει σε μια πρώτη κατάσταση της ζωής και ο οποίος οδηγεί στην δημιουργία και τη συνειδητοποίηση της πραγματικότητας και της στροφής προς τα εξωτερικά αντικείμενα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Freud, ο ναρκισσισμός αποτελεί έκφραση του ενστίκτου αυτοσυντήρησης, με κύρια χαρακτηριστικά την μεγαλομανία και την απόσυρση ενδιαφέροντος από τον εξωτερικό κόσμο. Πρόκειται ουσιαστικά για μία σύγκρουση μεταξύ της ψυχικής ενέργειας, που επενδύεται στο Εγώ και αυτής που επενδύεται στα Αντικείμενα. Η μία υπερισχύει και η άλλη αποδυναμώνεται. Όπως, ο ίδιος επισημαίνει:
«Ο ισχυρός εγωισμός είναι προστασία για να μην αρρωστήσουμε, όμως τελικά θα αρρωστήσουμε, αν δεν καταφέρουμε να αγαπήσουμε.». Συμπερασματικά, προκύπτει ότι ο ναρκισσιστής κατανοεί την πραγματικότητα μέσα από εικόνες του Εγώ. Βιώνει μια ερωτική σχέση, στην οποία αντικείμενο του έρωτα, είναι ο ίδιος ο εαυτός του, αποκλείοντας έτσι, όλα τα άλλα ερωτικά αντικείμενα. Αν μη τι άλλο μιλάμε για την απόλυτα μονογαμική σχέση!!!
Στον αντίποδα, η Δρ. Grunberger, υποστηρίζει πως η ανάπτυξη του ανθρώπου εξαρτάται από τον ναρκισσισμό. Ο ναρκισσισμός είναι η κινητήρια δύναμη της ζωής, είναι μια ζωτική ορμή: «ο Ναρκισσισμός πρέπει να θεωρηθεί ως δύναμη, της οποίας η ενέργεια μετέχει στη δόμηση του Εγώ».
Είναι μια μορφή αγάπης για τον εαυτό, η οποία είναι άλλης ποιότητας. Η αγάπη αυτή είναι αυτονόητη και αποτελεί συνέχεια της αγάπης που κάποτε δέχτηκε όταν ήταν παιδί. Ως εκ τούτου, βιώνει την αγάπη προς τον εαυτό του, πέρα από το τι πραγματικά αξίζει και με βάση κριτήρια κοινωνικά ή μη, που ορίζουν τρίτοι, θωρακίζοντάς τον, παράλληλα. Είναι ο δρόμος που οδηγεί στην αποδοχή του εαυτού του, την κατανόηση και τη βελτίωση. Είναι εκείνος ο δρόμος, που στο διάβα του υπάρχει κόπος, πόνος, αμφισβήτηση, κακές στιγμές, αλλά και πολλή αγάπη. Είναι ένα είδος έρωτα, που δίνει νόημα στα πράγματα και τον κόσμο, που παράγει ομορφιά, για τη γέννηση κάθε τι νέου, σύμφωνα με την πλατωνική θεωρία.
Ο υγιής ναρκισσισμός, λοιπόν, είναι θετικός για τον άνθρωπο, αφού εξασφαλίζει μια αρμονική συνύπαρξη με τον εαυτό μας, εσωτερική αρμονία και κίνητρο για την επίτευξη των στόχων του. Στην παθολογική μορφή αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα, ο οποίος εμποδίζει το άτομο να αντιληφθεί την πραγματικότητα και δημιουργεί ψευδαισθήσεις που δεν οδηγούν πουθενά. Κάποτε η έννοια του ναρκισσισμού και της συμπεριφοράς που απορρέει από αυτόν, θεωρήθηκε διαστροφή, κάτι παθολογικό. Η επιθυμία για το Εγώ ή για κάτι που μοιάζει με το Εγώ, δε θεωρήθηκε φυσιολογική, θεωρήθηκε νευρωτική και συνδέθηκε με την ομοφυλοφιλία και την ιδιαιτερότητα των ατόμων αυτών. Λες και μιλάμε για αρρώστια. Παίρνεις ένα χάπι και γιάνεις!!!!!
Μια άλλη θεωρία, υποστηρίζει ότι ο ναρκισσισμός είναι το αποτέλεσμα της μη φυσιολογικής εξέλιξης της σεξουαλικής ζωής ενός ατόμου. Όταν ένα άτομο δεν έχει την ικανότητα να προβάλλει και να χαρίσει την αγάπη του σε κάποιον άλλο, όταν δεν είναι ικανό να αγαπήσει, τότε αρρωσταίνει. Τότε είναι που στρέφεται προς την αγάπη του εαυτού του. Σε αυτή την περίπτωση φυσικά ο ναρκισσισμός είναι παθολογικός, καθώς προβάλλει κάποιο πρόβλημα σεξουαλικής ανάπτυξης και ωρίμανσης.
Ο ναρκισσισμός είναι μια αναστροφή της αλήθειας. Βεβαιώνουμε ότι μας βάζει σε πειρασμό το ίδιο και μας απογοητεύει το άλλο, ενώ στην πραγματικότητα, το άλλο μας βάζει σε πειρασμό και το ίδιο μας απογοητεύει, ή μάλλον, ότι θεωρούμε τέτοιο και στις δύο περιπτώσεις, από τη στιγμή που ο μιμητισμός εγκλωβίζεται μέσα στη βίαιη αμοιβαιότητα και δεν μπορεί να προσκολληθεί στον ανταγωνιστή του στο εξής μόνο το εμπόδιο μπορεί να τον συγκρατήσει. (Rene Girard)
Οι θεωρίες λοιπόν είναι πολλές και οι απόψεις διαφέρουν. Εντούτοις, ο ναρκισσισμός είναι μια υπαρκτή συμπεριφορά, η οποία χαρακτηρίζει τα ανθρώπινα όντα, είτε αυτή είναι παθολογική, είτε φυσιολογική. Αποτελεί μέρος της ζωής κάποιων ή όλων των ανθρώπων, σύμφωνα με τον Freud, που χαρακτηρίζει τις αντικειμενότροπες σχέσεις.
Αντικείμενο του παρόντος, θα αποτελέσει η αρνητική μορφή του ναρκισσισμού και η συμπεριφορά, που απορρέει από αυτόν, δεδομένου ότι ο ίδιος και η αγάπη για τους άλλους (οποιαδήποτε τύπου αγάπη) δεν μπορούν να συνυπάρχουν. Δεν μπορεί επίσης να συνυπάρχει ο ναρκισσισμός και ο έρωτας. Και δύσκολα συνυπάρχει ο ναρκισσισμός και οιαδήποτε μορφή προσφοράς. Όσο το άτομο ερωτεύεται τον εαυτό του, τόσο δεν τον ενδιαφέρουν οι άλλοι. Και αντίστροφα, όσο η επένδυση απομακρύνεται από τον άλλον, τόσο επιστρέφει στον εαυτό. Από τον άλλον κρατά μόνο το βλέμμα του θαυμασμού ή το οποιοδήποτε όφελος, που μπορεί να έχει απ' αυτόν.
Που πρέπει όμως να αναζητήσουμε τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;
Σύμφωνα με τον Yung, το παιδί εισέπραττε από τους γονείς, ως επί το πλείστον, αντικρουόμενες συμπεριφορές. Ουσιαστικά το άτομο υιοθέτησε κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές ως παιδί ή έφηβος, προκειμένου να ανταπεξέρχεται, συμπεριφορές που στην ενήλικη πλέον ζωή του δεν είναι λειτουργικές. Έτσι, λοιπόν, καλούμαστε να διερευνήσουμε την παιδική ηλικία, για να κατανοήσουμε την εξέλιξη ενός Ναρκισσιστή. Σαφώς, η πορεία του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετική, ωστόσο υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά στοιχεία, που συναντώνται στο ιστορικό παιδικής ηλικίας αυτών των ατόμων. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τον Yung, έχουν παρατηρηθεί τέσσερις κοινοί παράγοντες:
• Μοναξιά και απομόνωση
• Ανεπαρκή όρια
• Ιστορικό εκμετάλλευσης ή χειραγώγησης
• Υπό όρους επιδοκιμασία
Εν ολίγοις, οι περισσότεροι ναρκισσιστές, υπήρξαν μοναχικά παιδιά, που δε βίωσαν την ανιδιοτελή και αυθεντική αγάπη από τους γονείς τους. Τουναντίον η αγάπη των γονιών, ηθελημένα ή μη, υπήρξε συνυφασμένη με την ανταμοιβή του θέλω τους. Πρόκειται για ένα οιδιπόδειο δράμα, είτε μιλάμε για τη γυναίκα που μας θήλαζε ή τον άντρα που μας προστάτευε, για την επίλυση του οποίου θα πρέπει να δουλευτούν οι νηπιακές δυσκολίες.
Ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, όμως, παρουσιάζουμε όλοι μας, από τη γέννηση μας. Επικεντρωνόμαστε σε εμάς, στον εαυτό μας, στις επιθυμίες και τις ανάγκες μας. Η αυτοεκτίμηση και η εικόνα μας, είναι αυτό που θα ονομάζαμε γέφυρα του ναρκισσισμού με την κοινωνία. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τα μηνύματα που δίνουμε στους άλλους για μας είναι συνυφασμένα με τα βιώματα και τα μηνύματα που πήραμε από την οικογένειά μας στην παιδική ηλικία. Όταν βέβαια αυτό συναντάται στην υπερβολή του, τότε αναφερόμαστε σε διαταραγμένη προσωπικότητα.
Πώς είναι όμως ο ενήλικας Ναρκισσιστής; Μπορούμε να τον αναγνωρίσουμε; Τι μας λέει η συμπεριφορά του; Τι σκέφτεται;
Συνήθως οι νάρκισσοι έχουν γοητευτικό παρουσιαστικό, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι είναι από τις περιπτώσεις εκείνες, που τις βλέπεις και πέφτεις ξερός, είναι άτομα διασκεδαστικά, επιτυχημένα. Στην παρέα είναι ιδιαίτερα ευχάριστοι, συμμετέχουν σε κάθε είδους συζήτηση, με στόχο να γίνουν το επίκεντρο. Όταν νιώσουν ότι αυτό το έχουν εξασφαλίσει, συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένα παιδιά. Από κοινού αποφασίζετε να πάρετε μια φιάλη ουίσκι, αλλά εκείνος θέλει κρασί. Αν συναινέσετε και αποφασίσετε να πάρετε κρασί τελικά, εκείνος θα ζητήσει κόκα κόλα. Χρειάζονται όλα όσα μπορείς να τους δώσεις και κυρίως το θαυμασμό σου για την εικόνα τους. Πολλοί, είναι επαγγελματικά επιτυχημένοι. Κάποιοι όχι. Ο φόβος τους να ριψοκινδυνέψουν σε συναγωνιστικές καταστάσεις, όπου υπάρχει κίνδυνος να αποτύχουν, λειτουργεί ως τροχοπέδη.
Ζουν, ενδεδυμένοι το ρόλο του υπέροχου, μοναδικού, ξεχωριστού, ανεπανάληπτου εαυτού τους. Ψεύδονται για τα πάντα και ακόμη και στον ίδιο τους τον εαυτό. Δεν παραδέχονται τα λάθη τους, δε ζητάνε συγνώμη – κι αν ακόμη το κάνουν, δεν το εννοούν -, και θυματοποιούν εαυτόν, με την ίδια ευκολία που αλλάζουν εσώρουχο, προκειμένου να μεταβιβάσουν την ευθύνη για τα κακώς κείμενα σε τρίτους. Τα βασικότερα – ίσως – συναισθήματα αυτών των ανθρώπων είναι ο φθόνος και η ντροπή. Ντρέπονται και φοβούνται την έκθεση. Πρόκειται στο σύνολο τους, για άτομα εγωκεντρικά, ψυχρά, αλαζονικά, μεγαλομανή, που δεν μπορούν να έρθουν πολύ κοντά συναισθηματικά με κάποιον, γιατί στην ουσία δεν μπορούν να αγαπήσουν ούτε τον εαυτό τους. Αγαπούν το εξιδανικευμένο άτομο που βγάζουν προς τα έξω και το οποίο στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Ως εκ τούτου και έχοντας ως ένα βαθμό επίγνωση της ψυχολογικής τους ευθραυστότητας, παραμένουν «κλειστοί», ζουν με το φόβο της κατάρρευσης, είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κριτική, πληγώνονται εύκολα, ταπεινώνονται εξίσου εύκολα ζουν, με το διαρκή φόβο για το χαμό της αυτοεκτίμησής τους, και αισθάνονται παράλληλα, ότι είναι ένα τίποτα. Όχι σπάνια, αντιδρούν με στοχευμένη οργή.
Μία από τις βασικότερες δυσκολίες τους, είναι να κατανοήσουν πώς είναι να δέχεσαι κάποιον άλλον, δίχως διάθεση κριτικής και εκμετάλλευσης. Να μπορείς να αγαπάς και να εκφράζεις αυτά σου τα συναισθήματα με γνήσιο και πηγαίο τρόπο, δίχως να προσπαθείς να εξιδανικεύεις πρόσωπα και καταστάσεις και κυρίως δίχως να ντρέπεσαι., απαλλαγμένος από ενοχικές συμπεριφορές και ψεύδη. Το μεγαλύτερο, ωστόσο, κόστος και συνάμα τραγικό και θλιβερό είναι για τους ίδιους και δεν είναι άλλο από την ανικανότητά τους – πλήρη ή υπανάπτυκτη – να αγαπήσουν.
Εάν ωστόσο, καταφέρουμε και οι ίδιοι, να μετριάσουμε τη δική μας οργή, να αποστασιοποιηθούμε και να ξύσουμε λίγο παραπάνω την επιφάνεια, θα αντιληφθούμε, ότι πρόκειται για άτομα ανασφαλή, έρμαια και απόλυτα εξαρτώμενα από την επιβεβαίωση της εικόνας που προβάλλουν. Πρόκειται για άτομα εύθρυπτα, που λατρεύουν την εικόνα και όχι το βαθύτερο εγώ. Είναι επί της ουσίας, μοναχικά παιδιά, που δε βίωσαν την αυθεντική αγάπη και που παραμένουν τέτοια και ως ενήλικες. Έτσι, δυσκολεύονται να αντιληφθούν τον πραγματικό τους εαυτό, να ξεχωρίσουν την εικόνα από αυτόν και παραμένουν έρμαια της κριτικής και επιβεβαίωσης των άλλων, καθώς και όσων νομίζουν ότι οι άλλοι περιμένουν από αυτούς, ώστε να ενισχυθεί το ιδανικό εγώ.
Καθώς, βρίσκεται σε μία διαρκή σύγχυση, απορρίπτει τα συναισθήματα και τις ανάγκες των τρίτων και εστιάζει μόνο στον εαυτό του. Παράλληλα, εξιδανικεύει τους τρίτους ή τους υποβιβάζει. Η συμπεριφορά αυτή παρατηρείται ακόμη και στο ίδιο πρόσωπο.
Η δε σχέση του με το πραγματικό του εγώ είναι ενοχική. Αισθάνεται ένοχα, διότι απαξιώνει το πραγματικό εγώ του, δημιουργώντας και προβάλλοντας ένα Υπερεγώ, το οποίο όμως παίρνοντας τα ηνία, απαξιώνει το πρώτο. Ευνουχίζει την ύπαρξή του και οδηγείται στην κατάθλιψη. Δρα δε αμυντικά - ο ίδιος ο ναρκισσισμός του ατόμου ως μηχανισμός – εάν η απαξίωση αυτή, προέρχεται και από τρίτους. Φαινόμενο που παρατηρείται ιδιαίτερα στις ερωτικές σχέσεις του, με αποτέλεσμα συνήθως να μην μπορεί να ανταποκριθεί, και ως εκ τούτου να αποχωρεί ο άλλος.
Συγκεκριμένα, τα βασικά του χαρακτηριστικά, είναι τα εξής:
• Είναι αλαζόνες και υπερόπτες.
• Είναι μεγαλομανείς.
• Έχουν ανάγκη τον θαυμασμό των τρίτων, ενώ είναι ανίκανοι να θαυμάσουν οποιονδήποτε άλλο.
• Διακρίνονται για την ανεπαρκή αυτοσυγκράτηση και τον αυτοέλεγχό τους.
• Είναι καχύποπτοι.
• Θεωρώντας ότι είναι μοναδικοί και ξεχωριστοί, θεωρούν ότι ισάξιες πρέπει να είναι και οι συναναστροφές τους.
• Αδυνατούν να νιώσουν τις επιθυμίες και τα συναισθήματα των άλλων και δεν αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους.
• Είναι υπέρ-επικριτικοί.
• Τους διακρίνει η ντροπή.
• Είναι έντονη η αίσθηση μεγαλείου και σπουδαιότητας, που έχουν για τον εαυτό τους.
• Φαντασιώνονται επιτυχία, ομορφιά, ιδανική αγάπη, ιδανικό σεξ, χρήματα, αναγνώριση.
• Θεωρούν, ότι οι άλλοι θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις επιθυμίες τους, στις προσδοκίες τους και εί δυνατόν να τις προλαβαίνουν.
• Εκμεταλλεύονται τους άλλους.
• Φθονούν, ή θεωρούν ότι τους φθονούν.
• Είναι συναισθηματικά στερημένοι.
Σας τρόμαξα εε;;; Αν μπορέσατε να αγαπήσετε, δεν έχετε λόγο να σκιάζεστε!!!! Όχι την εικόνα. Το πραγματικό εγώ του άλλου, τον λωποδύτη που κρύβει μέσα του... Έχω κι άλλο, αλλά θα σας το πω στη συνέχεια...
Εκτός, όμως, από τα βασικά του χαρακτηριστικά, υπάρχουν και οι διάφοροι τύποι.
Έτσι, λοιπόν, έχουμε τους εξής:
• Ο παιδαράς: Δυστυχώς είναι «παιδαράς», μόνο εξωτερικά.
• Ο τσαμπουκάς: Τόση οργή; Ούτε καζάνι με βραστό νερό να ήταν!!! Έχει δεν έχει δίκιο.
• Ο καταφερτζής: Σου γράφει ποιήματα, σου λέει τον έρωτά του, αλλά είναι ανελέητος. Ειδικά αν δεν πάρει αυτό που θέλει. Άπιστος και ψεύτης. Τρέφεται από την ίντριγκα και υπάρχει μόνο σε συνάρτηση με ανταγωνιστή, τον οποίο, φυσικά και θα κατατροπώσει.
• Ο κούκου: Ζει στον κόσμο του.
• Ο μάρτυρας: Οι γονείς του τον κακοποιούσαν, η γυναίκα του ή ο άντρας της τον εξαπάτησε, ο συνέταιρός του τον έκλεψε, τα παιδιά του δεν τον θέλουν, η ερωμένη του ή ο εραστής της είναι απαιτητική ή απαιτητικός, είχε ένα συνάχι που κόντεψε να τον στείλει στον άλλο κόσμο και εν πάση περιπτώσει, όσο πόνεσε, πονάει και θα πονάει (το ξέρει a priori) ο ίδιος, δεν πόνεσε κανείς. Ισχύουν και οι υπόλοιποι χρόνοι. Φυσικά, ο πόνος, δεν είναι ποτέ αρκετός.
• Ο αλαζόνας: Δεν ιδρώνει το αυτί του, για τίποτα και για κανέναν, και το δείχνει. Τουναντίον, αρέσκεται σε συμπεριφορές που υποβιβάζουν τον άλλον.
• Ο σωτήρας ή άλλως η Μητέρα Τερέζα: Δείχνει δοτικός, αλλά δεν είναι. Την δική του ανάγκη ικανοποιεί μέσα από την ανάγκη του άλλου. Εκείνος μόνο μπορεί. Δίνει ένα και ζητάει εκατό. Αν δεν τα πάρει ως δικαιούται, πέφτει η μάσκα του.
• Ο ζητιάνος: Ζητάει την προσοχή των άλλων συνεχώς. Όση και να έχει δεν είναι αρκετή. Πάντα θέλει περισσότερη. Είναι ανίκανος να φροντίσει συναισθηματικά τον εαυτό του.
• Ο εραστής: Είναι ιδεολόγος. Έμπειρος. Μιλάει για τις σχέσεις του. Νυν και πρώην. Του φταίει ο σύντροφος, όχι ο ίδιος. Μέχρι που ο σύντροφος εγκαταλείπει και ο ίδιος οδηγείται στην κατάθλιψη.
Ένας νάρκισσος, μπορεί να ανήκει σε παραπάνω από έναν τύπο. Το ερώτημα, που γεννάται στο σημείο αυτό, είναι πώς αντιμετωπίζουμε έναν νάρκισσο.
Το βασικότερο όλων, είναι να θέσουμε όρια. Όρια τα οποία έχει καταστεί σαφές, ότι δεν μπορεί να υπερβεί. Σε όλα τα επίπεδα. Χρόνου, χώρου, αναγκών γενικότερα. Πρέπει, επίσης, να καταλάβουμε ότι το πρόβλημα δεν είμαστε εμείς, αλλά εκείνος. Ένας τρόπος αντιμετώπισής του, είναι ο μιμητισμός. Δε σε παίρνει τηλέφωνο; Μην τον παίρνεις. Σου ασκεί κριτική; Κάνε το ίδιο. Σε αγνοεί; Αγνόησέ τον..... Έχει παρατηρηθεί ότι, όταν ο νάρκισσος έρχεται αντιμέτωπος με τη δική του συμπεριφορά, συνήθως υποχωρεί.
Εάν, όμως, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, έχεις καταφέρει να τον πλησιάσεις λίγο παραπάνω, και έχεις καταφέρει να σου ανοιχτεί, τότε ο μεγαλύτερός του φόβος, είναι αυτός της εγκατάλειψης. Εάν νιώσει έτσι, τότε είναι ικανός να αλλάξει αυτομάτως συμπεριφορά. Γίνεται προσεκτικός, αμφίσημος, κλείνεται στον εαυτό του και αναμένει από εσένα τη συνέχεια. Δεν είμαι υπέρμαχος αυτής της τακτικής, παρά μόνον εάν πράγματι δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Θεωρώ ότι πρέπει να θέτουμε επί τάπητος τα όσα μας ταλανίζουν και να αποφασίζουμε εάν θέλουμε να παραμείνουμε ή όχι, δίχως να απειλούμε τον άλλον. Δε μας αρέσει; Το κραγιόν, την τσάντα μας και πάμε αλλού.
Τι μπορεί όμως, να κάνει ο νάρκισσος για τον εαυτό του; Μπορεί να βοηθηθεί;
Σαφώς και μπορεί. Είναι άλλωστε κάτι, που και ο ίδιος αντιλαμβάνεται. Βλέπει το πρόβλημα στις σχέσεις του με τους άλλους, κι ας επιμένει ότι την ευθύνη φέρουν μόνο εκείνοι. Εάν σταματήσει να μετατοπίζει την ευθύνη στους άλλους, ήδη έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα. Πρέπει να επιτρέψει σε όσους πραγματικά τον νοιάζονται, να τον πλησιάσουν, να του επισημάνουν τα λάθη του μαζί τους, και να συνδράμουν στην προσπάθειά του να αγαπήσει το εαυτό του. Παράλληλα, ίσως θα έπρεπε να απευθυνθεί και σε έναν ψυχοθεραπευτή. Όμως, υπάρχει μια περιοχή, την οποία καμμία ψυχοθεραπεία δεν μπορεί να πλησιάσει, και στην οποία τον λόγο έχει μοναχά η επιλογή του κάθε ατόμου. Μια επιλογή που δεν αναγνωρίζει ψυχοθεραπευτικές νόρμες, μήτε και ντετερμινισμούς. Το ίδιο ισχύει και για τα άτομα εκείνα που συναναστρέφονται ναρκισσιστές και είτε θέλουν να συνεχίσουν να τους συναναστρέφονται, είτε θέλουν να απεμπλακούν.
Πρέπει, ωστόσο, να επισημάνουμε ότι τα όρια μεταξύ του φυσιολογικού και του παθολογικού είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα. Είναι δύσκολο να αποφανθεί κάποιος εκ πρώτης όψεως αν ένα άτομο είναι ιδεοψυχαναγκαστικό ή απλά σχολαστικό, λόγου χάρη. Εάν η άσχημη συμπεριφορά κάποιου τον εξώθησε, και παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με αυτά του ναρκίσσου, αυτό δε σημαίνει ότι είναι κιόλας. Οφείλουμε να είμαστε σοβαροί, τόσο απέναντι στις ερμηνείες μας, όσο και στις παρερμηνείες.
Εάν λοιπόν εκτός από ικανοί να αγαπήσετε, είστε και άνθρωποι με χιούμορ (πραγματικό όμως), τότε δε σας αφορά το παρόν. Ως νοσούντα τουλάχιστον και αν μπορούμε να το πούμε και έτσι. Θυμόσαστε την Ηχώ, που ερωτεύτηκε τον Νάρκισσο;;;;; Τι είναι η ηχώ; Είναι η αντανάκλαση της φωνής του άλλου. Δεν έχει δηλαδή εαυτό. Είναι ο άλλος. Μήπως ήρθε η ώρα να δούμε τον εαυτό μας όπως πραγματικά είναι και σταματήσουμε να προβάλλουμε ένα ιδανικά δομημένο είδωλο;;;;; Μήπως, πρέπει να αγκαλιάσουμε τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες μας; Ίσως έτσι καταφέρουμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Ίσως έτσι καταφέρουμε να βρεθούμε ένα βήμα πιο κοντά στην προσωπική μας ολοκλήρωση. Ότι μας συμβαίνει, για κάποιο λόγο μας συμβαίνει. Και όλα αποτελούν πηγή έμπνευσης, αναζήτησης και μάθησης.
Εάν, λοιπόν, είστε νάρκισσος, ή συντροφεύετε έναν νάρκισσο κρατείστε μόνο τούτο. Ότι ομορφότερο έχω ακούσει ποτέ...
«Η μαγκιά σου, είναι μαγκιά και όχι τσαμπουκάς. Η φωτιά σου, είναι πάθος και όχι νεύρα. Η αγάπη σου, αντέχει ακόμη και την προδοσία. Είσαι εσύ.»
-----------------------------------------------------------
Έρευνα-συγγραφή-επιμέλεια: Μ. Ιωσηφίδου
.JPG)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου